17 lipca Polacy zmierzą się z elitarną Gwardią Carską, a my doświadczymy mało znanej, lokalnej historii na własnej Wysokomazowiecki rozpocznie się 17 lipca o godz. w Muzeum Rolnictwa. Do godz. będą tu pokazy fechtunku, tańca, jazdy konnej, turnieje strzeleckie i historyczne zabawy dla dzieci. Odbędzie się też konkurs z wiedzy o powstaniu listopadowym. O obejrzymy widowiskową rekonstrukcję bitwy, a o godz. 18 - spektakl "Damy i Huzary" w wykonaniu teatru "Parabuch".Publiczność będzie mogła nie tylko podziwiać stroje i broń z czasów powstania listopadowego. Chętni dostaną do ręki szablę, by ściąć głowę... kapusty, a najmłodsi doświadczą żelaznej dyscypliny podczas żołnierskiej ma miejsca na nudęPułapką, w jaką wpadają organizatorzy corocznych rekonstrukcji historycznych, jest powtarzalność inscenizacji, a co za tym idzie spadające zainteresowanie publiczności. W Ciechanowcu nie będzie z tym problemu. Każdy kolejny Zajazd Wysokomazowiecki przywołuje historyczne wydarzenia z innej epoki. Była już tematyka tatarska, powstanie styczniowe, czy ostatni bój o niepodległość Polski. Pokazuje to, jak bogatą przeszłość ma ten W tym roku odtworzymy czasy powstania listopadowego - mówi Norbert Tomaszewski, z działu historycznego Muzeum Rolnictwa im. ks. K. Kluka w mniej znanaRekonstruktorzy z Warszawy chcą przypomnieć trzy wydarzenia. Gdy zimą 1831 r. Rosjanie wkroczyli na teren Królestwa Polskiego i przeprawiali się przez most w Ciechanowcu, czoła stawiła im (jako jedyna w Królestwie) Straż Bezpieczeństwa, złożona z tutejszej szlachty i mieszczan. Oddział został powołany przez dyktatora maju tego samego roku, zanim jeszcze doszło do słynnej bitwy pod Ostrołęką, gen. Tomasz Łubieński przejął tu magazyn carski. Trzeci wątek to wyprawa wojsk polskich na "ziemie zabrane" (wycofywali się przez Ciechanowiec). - Chcemy też zaprezentować postać księdza Feliksa Kowalskiego, oficera liniowego powstania, który urodził się w Ciechanowcu - dodaje jest pewne - miłośników historii i dobrej zabawy nie powinno zabraknąć 17 lipca w Ciechanowcu.
Dr Aleksander Tarnawski „Szlachta zagrodowa w Polsce południowo-wschodniej. Materiały do bibliografii”, Lwów. Rok wydania zawiera surowy, nieformatowany tekst w celu zapewnienia możliwości wyszukiwania pełnotekstowego poszukiwanych informacji poprzez wyszukiwarkę. Tekst może zawierać błędy maszynowe. Należy tę stronę traktować jako indeks pełnotekstowy do publikacji drukowanej w 1865 ALEKSANDER TARNAWSKI SZLACHTA ZAGRODOWA W POLSCE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ MATERIAŁY DO BIBLIOGRAFII LWÓW WYDAWNICTWO KOMISJI NAUKOWEJ SEKRETARIATU POROZUMIEWAWCZEGO POLSKICH ORGANIZACYJ SPOŁECZNYCH Skład główny: Księgarnia .Nurt“. Lwów, pi. Bernardyński 17. 1938 SZLACHTA ZAGRODOWA W POLSCE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ DR ALEKSANDER TARNAWSKI SZLACHTA ZAGRODOWA W POLSCE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ MATERIAŁY DO BIBLIOGRAFII LWÓW WYDAWNICTWO KOMISJI NAUKOWEJ SEKRETARIATU POROZUMIEWAWCZEGO POLSKICH ORGANIZACYJ SPOŁECZNYCH Skład główny: Księgarnia „N u r t“. Lwów, PI. Bernardyński 17. 1 9 3 8. Biblioteka Narodow a WarszawaSPIS RZECZY Wstęp…………………………………………..3—10 Bibliografia………………………………….11—72 Indeks nazwisk szlachty zagrodowej………………73—82 Indeks miejscowości, zamieszkanych przez szlachtę zagrodową…………………………………83—8943 pielami. Autor przyjmuje pogląd, że zarówno Popiele h. Sas, jako toż Popiele h. Sulima są pochodzenia Matków: Matkowscy;- j- Mielniczne: Jaworscy; Komarniki: Wysoczańscy, Komarniccy, Wólczańscy de Baczyna, So-zańscy h. Korczak,. Rozwadowscy, Dąbrowscy, Urbańscy, Ko- pystjańscy; – >.f Mochnate: Matkowscy, Bilińscy, Klityńscy, Sozańscy, Wysokińscy, Uniccy, Telepianowicze, Ossowscy, Krasowscy . . . Turzańscy (Turzeńscy) 8, 18, 26, 28, 32, 36, 41, 44, 46, 57, 60, 66, 67, 68, 100, 10-f: – Turzyńscy zob. Turzańscy. Tustanowscy 8, 28, 32, 41, 60, 67, 79, 101. Twardowscy 28. Twaryńscy 66. Tyczyńscy 66. Tysowscy 66. Tyszkowscy 32, 41, 44, 60, 85, 100. Tyszyńscy 95. • Uherniccy al. Uhorniccy, Huherniccy 15, 32, 41, 47, 101. Ulaniccy 30. Uniatyccy (Huniatyccy) 8, 28, 32, 41, 44, 56, 60, 67, 68, 85, 91, 101. Urbańscy 28, 68. Uruscy al. Wruscy 4, 8, 26, 28, 32, 36, 41, 44, 60, 67, 85, 98, 101. Uryccy 28. Ustrzyccy 26, 32, 41, 44, 52, 68, 84, 85, 91. Ustyanowscy 86. Uzdowscy 32. Wacowscy 56, 60. Waczewscy 32, 101. Wasilkowscy 44. Waszyńscy 62. Waysowiczowie 95. Wąwelniccy 19. Widaccy 90. Wielogurscy 66. Wieluszyńscy 28, 68. Wierzbiccy 73. Wierzbińscy 32. Wiewiórscy 95. Więckowscy 32, 60. Wilczyńscy 95. Winiarscy 95, 98. Winniccy 4, 8, 18, 28, 32, 36, 41, 44, 56, 67, 77, 79, 85, 101. Wisłoccy 8, 9, 28, 44. Wiszniowscy 62, 73, 95. Wiśniewscy 28. Witoszyńscy 27. Witwiccy 1, 4, 8, 18, 32, 36, 41, 42, 44, 61, 62, 67, 77, 78, 85, 86, 90, 91, 95. Wodelscy 95. Wodziccy 32. Wojaczyńscy 68. Wojakowscy 62. Wojciechowscy 32, 95. Wojewódkowie 32, 56. Wojnatowscy 95. A. Tarnawski, Szlachta zagrodowa w Polsce 6 82 Wolańscy 26, 43, 95. Woliccy 32. Wołczańscy 8, 28, 68. Wołkowiccy al. Wołkowieccy 8, 28, 41, 44, 95. Wołkowińscy 36. Wolosiańscy 8, 28, 68. Wołosieccy 32, 44, 47. Wroczeńscy 32. Wróblewscy 32. Wruscy zob. Uruscy. Wybranowscy 32. Wyhowscy 62. Wykoccy 98. Wysławscy 28. Wysoccy 11, 32, 95. Wysoczańscy 8, 28, 32, 41, 46, 67, 68, 85, 101. Wysokińscy 11, 28, 44, 68. Wyszomirscy 32. Wyszotrawkowie 8, 66, 68. Wyszotrawscy 28. Wyszyńscy 95. Zabilscy 95. Zabłoccy 32. Zabojscy 66. Zacharowscy zob. Turscy. Zagilscy 26. Zagórscy 75. Zagwojscy 14, 32. Zajączkowscy 28. Zajedlewscy 95. Zakrzewscy 32, 95. Zalescy 28, 68, 95. Zapłatyńscy 8, 41, 44, 62, 68. Zapolscy 32. Zarembowie 26. Zarudzcy 32. Zarynowscy 66. Zawadeccy 95. Zawadowscy 66. Zawadzcy 28. Zawiscy 95. Zawiszowie 44, 47, 101. Zbarascy 95. Zbierzyńscy 95. Zembrzyccy 66. Zerwaniccy 32. Zielińscy 95, 98. Zielonkowie 62. Ziemiańscy 73. Złotniccy 32. Zubrzyccy 18, 28, 66, 68. Zwartowscy 32. Zwierzyńscy 95. Żabscy 4. Żakowscy 21. Żarczyńscy 32. Żarscy 95. Żdżarscy al. Zdziarscy 26, 95. Żebrowscy 41. Żelechowscy 32. Żeliborscy 32, 44, 85, 100, 101. Żerebeccy 8, 22, 36, 67. Żerniccy al. Żórniccy 36. Żłobniccy 95. Żmijewscy 28, 68. Żołędziowie 15. Żukotyńscy 44, 68, 85. Żukowscy 79. Żupańscy 32. Żurakowscy (Dżurakowscy, Dziura-kowscy) 7, 8, 15, 28, 32, 41, 42, 44, 45, 46, 67, 79, 86, 95, 101. Żurawiccy 94. Żywaczowscy 32. Żurowscy 32. Zyhak’owie 73. Żywaczowscy 32. INDEKS MIEJSCOWOŚCI, ZAMIESZKANYCH PRZEZ SZLACHTĘ ZAGRODOWĄ. (Liczba arabska oznacza numer pozycji bibliograficznej, liczba rzymska numer tomu). Babin (pow. Katusz) 15, 94 x. Baczyna (pow. Sambor) 7 U XI, 8, 13, 26, 39, 44ii. X, 66, 67, 75, 94. Bahnowate (pow. Turka) 68. Balice (pow. Mościska) 60. Balicze dawn. Balice (pow. Żyda-czów) 71, 32, 42, 44li, 101. Bandrów Narodowy (pow. Lesko) 7 L 67, 94. Bania Kotowska dawn. Kotów (pow. Drohobycz) 7 XI, 32, 45, 57, 101. Barańczyce Wielkie (pow. Sambor) 60, 66, 67, 69, 94. Bednarów dawn. Bodnarów (pow. Stanisławów) 7 l, 13, 41, 66, 94 X. Bełejów (pow. Dolina) 94 III. Berehy Dolne i Górne (pow. Lesko) 84. Berezowica Wielka (pow. Tarnopol) 7 XII. Berezów Niżny, Średni i Wyżny (pow. Kołomyja) 16, 21, 66, 67, 94, 101. Bereźnica Szlachecka (pow. Sambor i Kałusz) 7i, ix, 13, 44 II, 60, 62, 67, 85, 86. Bereźnica Szlachecka (pow. Stryj) 62, 101. Bernadówka (pow. Trembowla) 7xill. Biała (pow. Czortków) 7IX, 7 xn, 7 XIII i Uzupełń. Biała (pow. Tarnopol) 6. Białobożnica (pow. Czortków) 7 vm, ix, X, xvi i Uzupełnienia. Biały Potok (pow. Czortków) 7 xi. Bilicz (pow. Sambor) 26. Bilina Wielka (pow. Sambor) 71, x, xm, xiv i Uzupełń., 13, 32, 35, 60, 67, 68, 94 lii. X, 100. Błażów (pow. Sambor) 7 i, X i Uzupełń., 13, 32, 60, 94, 101. Błudniki (pow. Stanisławów) 14. Boberka (pow. Turka) 41. Bojary przys. Tynowa (pow. Drohobycz) 94 l. Boków (pow. Podhajce) 101. Borszów (pow. Przemyślany) 36. Borynia (pow. Turka) 68. Borynicze (pow. Bobrka) 94 Xll. Borysław (pow. Drohobycz) 7 u, 13, 32, 60, 66, 100, 101. Bratkowce (pow. Stryj) 7II, Vlll, 32, 60, 62, 101. Broszniów (pow. Dolina) 7 11, XII, 13, 32, 36, 42, 94 v, x, 95, 104. Brykula (pow. Trembowla) 4. Brześciany (pow. Sambor) 7 li. 13, 94ii, 101. Buchowice (pow. Mościska) 66, 101. Budzanów (pow. Trembowla) 4. Budzyń (pow. Tłumacz) 66. Burczyce dawn. Borczyce (pow. Sambor) 60, 101. Burkanów (pow. Podhajce) 43. Butelka (pow. Turka) 68. Byczkowce (pow. Czortków) 7 ix. Byszów (pow. Podhajce) 21, 73. Ceniawa (pow. Dolina) 41. Chaszczów (pow. Turka) 68. Chłopczyce (pow. Rudki) 7 U. 84 Chomiakówka (pow. Czortków) 7 IX, 28. Chromohorb (pow. Stryj) 94 ix. Chudyjowce (pow. Borszczów) 7 ix Cucyłów (pow. Nadworna) 101. Czabarówka (pow. Kopyczyńce) 7 Uzupełń. Czajkowice (pow. Rudki) 7 xn. 7 iii, 8, 13, 32, 36, 44 III. 60, 67, 69, 78, 94 III, 101. Czarnokońce (pow. Jaworów) 56. Czarnokońce (pow. Kopyczyńce) 7vm, XIII. Czarnołoźce (pow. Tłumacz) 101. Czerkasy (pow. Lwów) 7 iii, 78, 94 iii, 101. Czerkawszczyzna (pow. Czortków) 7 x. Czernica (pow. Żydaczów) 101. Czerniejów (pow. Stanisławów) 101. Czerwonogród (pow. Zaleszczyki) 66 Czołhany (pow. Dolina) 7 iv. 32, 42, 78, 94 ni. 101. Czortków m. 7 vm i Uzupełń. Czułowłce dawn. Czołowice (pow. Rudki) 56, 94 iii, 101. Darachów (pow. Trembowla) 4. Daszawa (pow. Stryj) 62. Delatyn m. (pow. Nadworna) 101. Delejów (pow. Stanisławów) 7 IX, 72, 73. Demenka (pow. Żydaczów) 7 xv, 94 IX, 101.. Dobra Szlachecka (pow. Sanok) 7 iv, 8, 13, 27, 34, 37, 44 iii, 58, 67, 85, 94 iii. Dobrowlany (pow. Drohobycz) 7 vm, 60, 62. Dobrowlany dawn. Dubrowlany (pow. Kałusz) 32, 101. Dobrzany (pow. Gródek Jagiell.) 7 iv, 101. Dobrzany (pow. Stryj) 60. Dolina m. 66, 95. Dołhe (pow. Drohobycz) 32, 56, 60. Dołhe (pow. Trembowla) 32. Dołholuka (pow. Stryj) 7 vm, x. 32, 56, 60, 62, 101. Drohomirczany (pow. Stanisławów) 7 v, 16, 19, 32, 67, 94 Ul. 101. Dryszczów (pow. Brzeżany) 94 ix. Duba (pow. Dolina) 41. Dubrawka (pow. Żydaczów) 32, 94 m, 101. Dunajów m. (pow. Przemyślany) 94 iii. Dwernik (pow. Lesko) 9, 13, 44 III. 69, 101. Fatowce (pow. Kołomyja) 66, 101. Firlejów (pow. Rohatyn) 90. Gaje Niżne (pow. Drohobycz) 32, 56. Gerynia (pow. Dolina) 1, 20. Grabowiec (pow. Nadworna) 7 vi, 16, 19, 32, 66, 67, 101. Hińkowce (pow. Zaleszczyki) 7 IX. Hleszczawa (pow. Trembowla) 4. Hnilcze (pow. Podhajce) 21, 32, 43, 73, 101. Hnyła (pow. Turka) 68. Holobutów (pow. Stryj) 7 x, 62. Hołowiecko (pow. Turka) 26, 67. Holyń (pow. Kałusz) 7 vn. 13, 15, 32, 36, 42, 67, 94 Uzupełń., 101, 104. Hordynia Szlachecka (pow. Sambor) 7 VII, 13, 32, 67, 94 v. Horodyszcze (pow. Sambor) 7vn, xi. 9, 67, 94 v. Hoszów (pow. Dolina) 1, 7 vn, XII, 8, 9, 20, 36, 42, 60, 62, 66, 67, 78, 94 v, 101, 104. Howiłów Wielki (pow. Kopyczyńce) 7 xv. Hrebenów (pow. Stryj) 7 vn. 32. Hruszów (pow. Drohobycz) 7VH, 101. Hryniowce (pow. Tłumacz) 66. Hubice (pow. Dobromil) 7 vu, 101. Husne Niżne i Wyżne (pow. Turka) 41, 68. Unik (pow. Turka) 7 vn, xn i Uzu- 85 peta., 8, 44IV. 60, 66, 67, 68, 94 vi, 101. łławeze (pow. Trembowla) 4. Isaje (pow. Turka) 7m, 68, 101. Isaków (pow. Horodenka) 38, 41, 66. Iwanowce (pow. Żydaezów) 66. Iwanówka (pow. Trembowla) 4, 85. Jabłonka Niżna i Wyżna (pow. Turka) 41, 68. Jabłonów (pow. Turka) 68. Jagielnica (pow. Czortków) 7 vin. x, xii i Uzupełń. Jamna (pow. Dobromil) 101. Jasienica Solna (pow. Drohobycz) 60. Jasienica Zamkowa (pow. Turka) 7 VIII, 60, 68, 101. Jasionka (pow. Turka) 68. Jaśniska dawn. Jaśniszcze (pow. Gródek Jagiell.) 7 vm, ix, xvi, 8, 22, 27, 32, 36, 67, 83,’ 94 VI. i JaWora (pow. Turka) 7 VIII, 8, 13, 44 IV, 60, 66, 67, 68, 81, 94 VI, 101. Jezupol ni. (pow. Stanisławów) 14. Kamionka W. i M. (pow. Kołomyja) 66. Katyna Szlachecka (pow. Dobromil) 7 ix. xii, 94 vi. Kawsko (pow. Stryj) 32, 56, 101. Kleszczówna (pow. Rohatyn) 90. Kluwińce (pow. Kopyczyńce) 7 VII. Kłodnica (pow. Stryj) 7 x. 32, 56, 60, 62, 78, 94 VII. 101. Kniaźdwór (pow. Kołomyja) 101. Knihinin (pow. Stanisławów) 7x, 13, 14, 32, 94 VII, 101, 104. Knihynice (pow. Rudki) 44 V, 85. Knihynicże m. (pow. Rohatyn) 67. Kobaki dawn. Kubaki (pow. Kosów) 66. ) . Kobło Stare (pow. Sambor) 7% 67. Kobyłowłoki (pow. Trembowla) 4, 28. Kołbajowice (pow. Rudki) 55, 65. Komarniki (pow. Turka) 7 vm, XII, X,- xvi. 8, 9, 13, 32, 41, ’66y^Wi 68, 94 VII. IX, 101. ’ . Komarów dawn. Komorów (pow.’Stanisławów) 14, 101. Kondratów (pow. T*urka) 68. Koniuszki (pow. Przemyśl) 56. Konkolniki (pow. Rohatyn) ?3′ Kopysno (pow. Dobromil) 7 XI, XII, 60, 67, 94 VII, 101. Korczyn Szlachecki (pow. Stryj) 7xi, 8, 18, 32, 60, 62, 77, 94 VII, 101. Kornalowice (pow. Sambor) 32, 60, • 100. Kornicz (pow. Kołomyja) 66. Korniów (pow. Horodenka) 66. Koropiec (pow. Buczaćz) 66. Kotiatycze (pow. Kałusz) 42, 104. Kotoryny (pow. Żydaezów) 94 Uzupełń. Kołowania (pów. Sambor) 56. Kozara (pow. Rohatyn) 7 xm. Krechowce (pow. Stanisławów) 7 vm, 8, 9, 14, 69, 94 VIII. 101, 104. Krechowice (pow. Dolina) 7xii, 13, 36, 42, 62, 67, 95, 101, 104U—‘ Krechów (pow. Żydaezów) 42, 69, 104. Kropiwnik (pow. Kałusz) 32. Kropiwnik dawn. Kropiwniki (flow. Drohobycz) 7 XII, 8, 60, 67, 94 XII, 101. Kruszelnica Szlachecka (pow. Stryj) 7 VII, XII, 8, 9, 13,. 18, 32, 44 V, 60, 62, 66, 67, 77, 94 Vllf, 101. Krymidów (pow. Stanisławów) 7 xn, 16. Krynica dawn. Kryniczki (pow. Drohobycz) 7 XII. 13, 46, 56, 60, 67, 94 VIII, 101. Krywe (pow. Turka) 7 Xul, 101. Krywka (pow. Turka) 41, 68. Kulczyce Szlacheckie (pow. Sambor) 7 XIII, XIV, 8, 32, 35,. 60, 67,81, 94 VIII, 101. /. ’ * r. V . ‘4 Lackie Szlacheckie (pow. Tłumacz) 7 v, x, XIII. 16, 19, 66, 94 VIII, ix, 101. V U l 86 Laskowce (pow. Trembowla) 4. Letnia (pow. Drohobycz) 60. Libuchora (pow. Turka) 66, 68. Libuchowa (pow. Sambor) 7 xiv, 26, 44 Vi. 94 ix, 103. Lipa dawn. Lipie (pow. Dolina) 42, 104. Lipie (pow. Turka) 7 xiv. 68. Lipowce (pow. Przemyślany) 21. Lisiatycze (pow. Stryj) 62. Liskowate (pow. Dobromil) 7 XII, xiv, 67, 94 ix. Litynia (pow. Drohobycz) 7 XIV, 13, 44 vi. 85, 94 ix, 101. Lolin (pow. Dolina) 42, 94 III, 104. Lubieńce (pow. Stryj) 7 xv, 32, 56, 60, 62, 94 ix, 101. Lucza al. Łucza (pow. Kołomyja) 66. Ładyczyn (pow. Tarnopol) 74, 98. Łanczyn (pow. Nadworna) 101. Łanowice (pow. Sambor) 7 xv. Łany (pow. Stanisławów) 73. Łastówki (pow. Drohobycz) 68. Łąka Szlachecka (pow. Sambor) 7 xvi, 8, 32, 35, 67, 94 x. Łomna (pow. Turka) 7 xv, 68. Łopuszanka Lechniowa (pow. Turka) 7 xvi, 26, 68. Łopuszna (pow. Sambor) 44 x, 56, 66, 101. Łopusznica (pow. Dobromil) 94 ix. Łosiniec (pow. Turka) 7 vn, vm, XII, xv, 68. Łoszniów (pow. Trembowla) 4. Łozina (pow. Gródek Jagiell.) 7vm, ix, xvi, 8, 13, 22, 27, 36, 44 iv, 67, 80, 94ix. Łukawica (pow. Stryj) 13, 56, 60, 66, 94 x. 101. Łużek Górny (pow. Turka) 7xvi, 94 x. Łysa (pow. Podhajce) 101. Maksymówka (pow. Dolina) 42, 94 III. Manasterzec (pow. Sambor) 94 XI. Manasterzec dawn, też Manasterki, Monaster (pow. Stryj) 7 x, 60, 62, 94 X. 101. Markowa dawn. Marków (pow. Podhajce) 21. Matków (pow. Turka) 7 x, 8, 66, 67, 68, 94 x. Meducha (pow. Stanisławów) 7 XIII, 73. Medynia (pow. Kałusz) 16, 21, 94 x, 101. Meryszczów (pow. Przemyślany) 36. Michałków (pow. Borszczów) 7IX. Michniowiec (pow. Turka) 68. Mielniczne (pow. Turka) 7 XH, 66, 68, 101. Milówce (pow. Zaleszczyki) 7 Uzupełń. Młyniska (pow. Trembowla) 4. Mochnate (pow. Turka) 7 x. 68. Modrycz (pow. Drohobycz) 101. Mogielnica (pow. Trembowla) 4. Mołdawsko (pow. Turka) 68. Mołotków (pow. Nadworna) 66. Mszaniec (pow. Turka) 94 XI, 103. Muszkarów (pow. Borszczów) 66. Myta (pow. Turka) 68. Nadorożna (pow. Tłumacz) 66. Nadworna m. 66. Nagórzanka (pow. Czortków) 7IX, xi. x i Uzupełń. Nahujowice dawn. Nahujów (pow. Drohobycz) 45. Nałuże (pow. Trembowla) 4. Nanowa (pow. Dobromil) 7viii, 60, 67, 94XU. Niagryn dawn. Negryn (pow. Dolina) 42, 94Iii. Niedźwiedza (pow. Drohobycz) 66. Niemszyn (pow. Rohatyn) 32. Nieżuchów (pow. Stryj) 62. Nihowice (pow. Rudki) 60. Niniów dawn. Neniów (pow. Dolina) 62, 101. Niżankowice m. (pow. Przemyśl) 7 VIII. Niżniów (pow. Tłumacz) 32. Nosów (pow. Podhajce) 101. Nowica (pow. Kałusz) 21. Nowosielce (pow. Bobrka) 32, 67, 78, 85, 94IX. 87 Nowosiółka Koropiecka (pow. Bu-czacz) 94 XII. Nowoszyce (pow. Sambor) 56, 101. Nowoszyn (pow. Dolina) 94 lii. Obelnica (pow. Rohatyn) 16. Obertyn m. (pow. Horodenka) 13, 16, 32, 66, 94XU. Odrzechowa (pow. Sanok) 87, 94 xu. Opary (pow. Drohobycz) 32, 56, 60. Opryszowce (pow. Stanisławów) 101. Ortynice (pow. Sambor) 26, 60, 67, 94XHI. Ostrowczyk (pow. Trembowla) 4. Pacław (pow. Dobromil) 7XII, 8, 32, 60, 94XHI. Pacyków (pow. Dolina) 42, 94 hi. Pałahicze (pow. Tłumacz) 66. Panowice (pow. Podhajce) 73. Pantalicha (pow. Trembowla) 4. Paryszcze (pow. Nadworna) 66. Pasieczna (pow. Stanisławów) 101. Pauszówka (pow. Czortków) 7 vm-Peczeniżyn m. (pow. Kołomyja) 66. Petryków (pow. Tarnopol) 74. Pletenice (pow. Przemyślany) 32,36. Pniów (pow. Nadworna) 101. Podbuż (pow. Drohobycz) 66, 101. Podhajczyki Justynowe (pow. Trembowla) 4, 66. Podhorodce (pow. Stryj) 7 VI, 18, 32, 60, 66, 67, 101. Podliski dawn. Podleskie (pow. Bobrka) 32. Podliski (pow. Mościska) 67. Podłuże (pow. Stanisławów) 66. Podmichale (pow. Kałusz) 16, 86, 101. Podpieczary (pow. Tłumacz) 66. Podszumlańce (pow. Rohatyn) 32, 94 x. Podwerbce (pow. Horodenka) 21. Podwysokie (pow. Brzeżany) 94xiv. Poborcę (pow. Rudki) 8, 18, 44 X, 55, 65, 67, 94 XIV. Polana (pow. Lesko) 13, 69, 101. Poluchów (pow. Przemyślany) 101. Popiele (pow. Drohobycz) 3, 7IX. 9, 32, 44 VII. 56, 57, 60, 67, 85, 91, 94 XIV, 100, 101. Posuchów (pow. Brzeżany) 101. Probużna (pow. Kopyczyńce) 7 VIII. Przedrzymichy W. i M. (pow. Żółkiew) 7 XII, 36, 94 xv. Przerośl (pow. Nadworna) 7 vn, 19, 32, 101. Prybeń dawn. Przybin (część wsi Tucznej — pow. Przemyślany) 101. Pukienicze (pow. Stryj) 60, 62, 78, 101. Rabczyce (pow. Drohobycz) 32, 56, 60. Rachiń daw. Rachynia (pow. Dolina) 101. Radlowice dawn. Radułowice, Radi-łowce (pow. Sambor) 60, 101. Radycz (pow. Turka) 7 XII, 68, 100. Rokitno (pow. Gródek Jagiell.) 7IX, 22, 94 x. Romanówka (pow. Trembowla) 4. Rosochacz (pow. Turka) 68. Rosochy (pow. Sambor) 7x, 26, 94 VII, xii, 103. Rozhurcze (pow. Stryj) 56, 60, 62, 101. Rozłucz (pow. Turka) 41. Roztoczki (pow. Dolina) 1, 20, 36, 42, 94 X. 104. Rożniatów (pow. Dolina) 41, 78, 95. Rożnów (pow. Kosów) 21. Równia (pow. Kałusz) 42, 94 Uzupełń., 95, 104. Ruda (pow. Żydaczów) 101. Rudniki (pow. Żydaczów) 101. Ryków (pow. Turka) 41, 68. Sadzawka (pow. Nadworna) 32, 66, 101. Salówka (pow. Czortków) 7vni, ix, X, xi, xiii i Uzupełń., 27. Sapahów dawn. Sapohów (pow. Stanisławów) 101. Sarnki Górne i Średnie (pow. Rohatyn) 56. 88 Seneczów (pow. Dolina) 42, 94 iii. Sieleę (pow. Sambor) 1 ;Vll, 32, 35, 60, 67, 94 v. Siemiginów (pow. Stryj) 7vn, 60, 62, 94 ix. 101. Siemikowce (pow. Podhajce) 66. Siwka (pow. Katusz) 15. Skole m. (pow. Stryj) 7 vn, 13, 32, 44 v, 46, 60, 85, 94 VIII, 101. Skomorochy Stare (pow. Rohatyn) 21, 101. Skorodne (pow. Lesko) 44 vi, 66. Sławsko (pow. Stryj) 7 vu. 32. Słoboda Rungurska (pow. Kołomyja) 66. Slobódka Janowska (pow. Trembowla) 4. Słobódka Konkolnicka (pow. Rohatyn) 73. Słobódka Strusowska (pow. Trembowla) 4. Słońsko (pow. Drohobycz) 32, 56, 60. Smolnica (pow. Dobromil) 94XII. Smolnik ad Baligród (pow. Lesko) 101. Smolna dawn. Smolno (pow. Drohobycz) 101. Smuchów (pow. Żydaczów) 101. Sopotnik (pow. Dobromil) 94 xm. Sorocko (pow. Skałat) 66. Sosolówka (pow. Czortków) 7 Uzupełń. Sozań (pow. Sambor) 9, 32, 60, 67, 101. Sroki (pow. Lwów) 67. Staniła (pow. Drohobycz) 101. Stańkowce (pow. Dolina) 1, 20, 42, 104. Stańków (pow. Stryj) 62. Starunia (pow. Nadworna) 7 v, VII, 32, 41, 45, 101. Stebnik (pow. Dobromil) 84. Stronna (pow. Drohobycz) 7 Ul. 101. Strusów m. (po\v. Trembowla) 4. Strutyn (pow. Dolina) 7VW, 13, 36, . 42, 67, 95, 101, 104. Strzałków (pow. Stryj) 62. Strzelbice (pow. Sambor) 66. Strzyłki (pow. Turka) 7 VII, xill. Stupnica (pow. Sambor) 8, 56, 60, 67, 101. Suchy Potok (pow. Turka) 68. Sulatycze (pow. Żydaczów) 8, 32, 42, 67, 78, 101. Swaryczów (powi Dolina) 7 V, 13, 15, 32, 36, 42, 78, 94 Uzupełń., 95, 100, 101, 104. Szeparowce (pow. Kołomyja) 21. Szmańkowce (pow. Czortków) 7 VIU. ix. XIII i Uzupełń. Szumiacz (pow. Turka) 68. Szumlany (pow. Podhajce) 101. Sniatynka dawn, też SniatyńczycC (pow. Drohobycz) 56, 60. Swistelniki (pow. Rohatyn) 21, 101. Tarnawa dawn. Ternowa (pow. Lesko) 9, 13, 18, 69, 78, 85, 94 iii, XIV, 101. Tarnawa Niżna (pow. Turka) 68. Tarnówka Polna (pow. Nadworna) 19, 66. Tejsarów (pow. Żydaczów) 62. Temerowce (pow. Stanisławów) 14. Tenetniki dawn. Teniatniska (pow. Rohatyn) 21. Terło Szlacheckie (pow. Sambor) 7IX, 8, 26, 32, 66, 67, 84, 94 IX. 101. Tjutków (pow. Trembowla) 4. Tłusteńkie (pow. Kopyczyńce) 7 Llzu-pełn. Topolnica Szlachecka (pow. Turka) 7X1,XIV. 8, 26, 32, 41, 66,67. Topolsko (pow. Kałusz) 15, 42, 94 x, 95, 104. Toustobaby (pow. Podhajce) 21, 73. Towarnia (pow. Sambor) 67. Trembowla m. 7 viu. Truskawiec (pow. Drohobycz) 60, 101. Tuchla (pow. Stryj) 7 VII, 32, 60, 94 v. vm. 101. Tumirz (pow. Stanisławów) 73. 89 Tureczki Niżne i Wyżne (pow. Turka) 68. Turka m. 7vm. 32, 44 iv. 60, 66, 68, 94 vi, 101. Turze (pow. Turka) 7iv. xiv, 8, 26, 66, 67, 101. Tustanowice (pow. Drohobycz) 32, 56, 60, 67, 101. Tużyłów (pow. Kałusz) 13, 42, 104. Tyczyn (pow. Rzeszów) 66. Tynów dawn, też Tyniów (pow. Drohobycz) 7 xiv, 94 ix, 101. Tyśmieniczany (pow. Stanisławów)21. Uherce Zapłatyńskie (pow. Sambor) 7 VIII. XV, 32, 56, 60, 100, 101. Uhersko (pow. Stryj) 62. Uhorniki (pow. Stanisławów) 21, 41, 101. Uhrynów Szlachecki (pow. Stanisławów) 7 x, 94 x Uliczno (pow. Drohobycz) 7x, 56, 60, 101. Uniatycze dawn. Huniatycze (pow. Drohobycz) 8, 56, 60, 67, 94 X, 101. Uroż (pow. Drohobycz) 8, 32, 44 X. 56, 60, 67, 85, 101. Ustrzyki Górne i Dolne (pow. Lesko) 44 X. 84, 85. Wacowice (pow. Drohobycz) 56, 60, 101. Waniowice (pow. Sambor) 66. Warwaryńce (pow. Trembowla) 4. Wasylkowce (pow. Kopyczyńce) 7IX, 94 i Wełdzirz. (pow. Dolina) 42, 60, 94 III, 101, 104. Więckowice (pow. Sambor) 60. Winniki (pow. Drohobycz) 8, 18, 32, 56, 67, 101. Witoszyńce (pow. Przemyśl) 27, 60. Witwica (pow. Dolina) 1, 7 vm, XII, 8, 18, 36, 42, 44 ix, 67, 77, 78, 91, 94 x, 104. Wola Błażowska (pow. Sambor) 7i, 101. Wola Dołhołucka (pow. Stryj) 7x, 56, 62, 101. Wołcniów (pow. Zydaczów) 7xv, 101. Wołcze (pow. Turka) 8, 68. Wołosianka W. i M. (pow. Turka) 68. Wolowiniec (wieś dziś nieznana) 42, 104 Worona (pow. Tłumacz) 32. Wownia (pow. Stryj) 62. Wybranówka ad Podhajczyki (pow. Trembowla) 4, 98. Wygnanka (pow. Czortków) 7 XI, 7 X i Uzupełń. Wysocko Niżne i Wyżne dawn. Wysokie (pow. Turka) 8, 41, 67, 68, 101. Wyszków (pow. Dolina) 94 iii. Zabłotówka (pow. Czortków) 7 XI, xn. Zagwóźdź (pow. Stanisławów) 41, 101, 104. Zalesie (pow. Czortków) 7xii, Zapłatyn (dziś część m. Stryja) 8, 62. Zarzecze (prawdop. część Wojutycz pow. Sambor) 56. Zaścinocze (pow. Trembowla) 4. Zawadka dawn, też Ilniczek (pow. Turka) 68, 101. Zawadówka (pow. Podhajce) 43. Zawałów (pow. Podhajce) 21, 101. Zazdrość (pow. Trembowla) 4. Zubrzyca przys. Hołowska (pow. Turka) 18, 66, 68. Zelibory (pow. Rohatyn) 100, 101. Zerebki Szlacheckie (pow. Skałat) 67. Zędowice (pow. Przemyślany) 101. Żukotyn (pow. Turka) 68. Zulin (pow. Stryj) 62. Zupanie (pow. Turka) 32, 41, 101. Żuraki dawn. Dżuraki (pow. Nadworna) 7V, VII, IX, 8, 32, 41, 67, 76, 94 VII, 101. Zywaczów (pow. Horodenka) NARODOWA Biblioteka Narodowa Warszawa u ii u iii nim mu 30001015558679
w dawnej Polsce: urzędnik zarządzający w imieniu panującego grodem oraz podległym mu okręgiem, potem urzędnik ziemski zasiadający w radzie królewskiej, następnie w senacie sąd kapturowy sąd szlachecki powoływany podczas bezkrólewia sejmiki ziemskie zjazdy szlachty danej ziemi; od powstania sejmu walnego w końcu XV w. rola sejmikówSieradzka rocznica ogłoszenia Jadwigi królową Polski 28 marca przypada 630 rocznica zjazdu szlachty w Sieradzu, na którym zdecydowano ogłosić Jadwigę królową Polski. 28 marca 2013, 12:37 Czarna śmierć w staropolskim Sieradzu. Czyli jak to z epidemiami bywało (fot, film) Jak radzono sobie z epidemiami parę wieków temu? O tym opowiada krótkometrażowy film "Czarna śmierć w staropolskim Sieradzu" , który powstał z inicjatywy miasta... 30 stycznia 2021, 15:07 Koronawirsu w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji w Sieradzu Jeden z pracowników Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Sieradzu ma koronawirusa. Pozytywny test otrzymał również sekretarz UM w Sieradzu. 8 października 2020, 14:17 Centrum Sieradza na Google Street View. Zobacz, kto został uwieczniony na zdjęciach i jak pozmieniały się niektóre miejsca GALERIA Centrum Sieradza na Google Street View. Rozpoznajesz te miejsca?Niektóre z nich na przestrzeni lat nieco się zmieniły. Zobacz galerię zdjęć z centrum miasta. A... 18 września 2020, 15:43 21-letni mieszkaniec Sieradza aresztowany. Kradł markowe perfumy, jego przykrywką był wózek z małym dzieckiem 21-letni mieszkaniec Sieradza kradł markowe perfumy w sieradzkich drogeriach. Jego łupem padły kosmetyki o łącznej wartości około 1 800 zł. Mężczyzna pojawiał... 18 września 2020, 12:04 Mieszkańcy walczą o głosy dla projektu „Małków-stolica tricków” ZDJĘCIA, FILMIKI Mają od 5 do 12 lat – najmłodsi mieszkańcy Małkowa najpierw namówili rodziców, by napisali projekt i sprowadzili do ich wioski mobilny pumptrack, a teraz sami... 14 września 2020, 11:08 Sieradzkie targowisko do zmiany. Przedsiębiorstwo Komunalne chce zainwestować w ten teren ZDJĘCIA, FILM Sieradzkie targowisko czasy świetności ma już za sobą. Tym samym Przedsiębiorstwo Komunalne w Sieradzu zwraca się do mieszkańców, aby ci przekazywali swoje... 16 lipca 2020, 11:02 Już jutro egzaminy ósmoklasisty. Miasto zadbało o bezpieczeństwo uczniów sieradzkich szkół Przez 3 dni ponad 300 uczniów z Sieradza będzie zdawać egzaminy z języka polskiego, matematyki i z języka zapewnia sieradzki magistrat, już w piątek... 15 czerwca 2020, 16:26 36-latek z wieluńskiego okradał drogerie w Sieradzu i Łodzi 36-letni mieszkaniec powiatu wieluńskiego kradł markowe perfumy w sieradzkich i łódzkich drogeriach. Jego łupem padły kosmetyki o łącznej wartości ponad 4... 9 grudnia 2019, 12:15 Prezydent Sieradza Paweł Sieradza z absolutorium. Za uchwała w tej sprawie było 11 osób, wstrzymało się 9 Prezydent Sieradza z absolutorium. Paweł Osiewała został pozytywnie skwitowany z wykonania budżetu podczas ostatniej sesji Rady Miejskiej w Sieradzu. Ale nie... 21 czerwca 2019, 12:03 Absolutoryjna sesja w Sieradzu w środę 19 czerwca Absolutoryjna sesja miejskiej rady odbędzie się w środę 19 czerwca w Sieradzu. Początek obrad o godz. 15 w sali B (II piętro) Urzędu Miasta Sieradza przy pl.... 18 czerwca 2019, 9:16 Bogate obchody 100. rocznicy niepodległości w Sieradzu. W sobotę-niedzielę 10-11 listopada odbędą się cztery różnorodne wydarzenia W Sieradzu obchody 100. rocznicy odzyskania niepodległości będą bogate. Odbędzie się nie tylko oficjalna uroczystość pod pomnikiem. Rocznicę podkreśli także... 6 listopada 2018, 16:14 Prezydent Sieradza z absolutorium. Paweł Osiewała został pozytywnie rozliczony z wykonania budżetu z 2017 jednomyślnie Prezydent Sieradza z absolutorium. Paweł Osiewała został we wtorkowe przedpołudnie pozytywne rozliczony z realizacji budżetu za 2017 rok i to jednomyślnie. Za... 29 maja 2018, 14:47 Sesja absolutoryjna w Sieradzu we wtorek 29 maja Absolutoryjna sesja Rady Miejskiej w Sieradzu odbędzie się we wtorek 29 maja. Początek o godz. 9 w sali B Urzędu Miasta Sieradza (pl. Wojewódzki 1, II piętro). 28 maja 2018, 10:57 Została podpisana umowa na wykonanie odwiertu geotermalnego w Sieradzu [ZDJĘCIA] Została podpisana umowa na wykonanie odwiertu geotermalnego w Sieradzu. Na jego wykonanie firma G-Drilling ma 110 dni. Głębokość otworu ma wynieść 1 marca 2018, 14:07 Linearium stanęło w Sieradzu. Urządzenie rekreacyjno-sportowe zamontowano na osiedlu Klonowe Nowa atrakcja przybyła na osiedlu Klonowe. To urządzenie rekreacyjno-sportowe linearium, z którego korzystać mogą nie tylko najmłodsi. Zostało kupione z tzw.... 5 grudnia 2017, 10:00 Zderzenie aut w centrum Sieradza [ZDJĘCIA] Zderzenie aut w centrum Sieradza. Zdarzenie miało miejsce we wtorek (11 lipca) przed godz. 11 na ulicy POW. Tuż za zjazdem z ronda doszło do kolizji dwóch... 11 lipca 2017, 12:32 Prelekcja o cmentarzu ewangelickim w Sieradzu - w czwartek 22 czerwca w Muzeum Okręgowym Na prelekcję „Koniec cmentarza ewangelickiego w Sieradzu. Ekshumacja 2016” zapraszani są miłośnicy historii w czwartek 22 czerwca. Wykład przedstawi Maciej... 20 czerwca 2017, 10:31 Mikrogranty rozdane w Sieradzu [ZDJĘCIA] Mikrogranty rozdane w Sieradzu. Na konkurs „Granty dla aktywnych”, który był pilotażowym programem realizowany w Sieradzu, wpłynęło 21 wniosków. 13 otrzymało... 16 czerwca 2017, 9:25 Sesja absolutoryjna w Sieradzu - w piątek 2 czerwca Absolutoryjna sesja odbędzie się w piątek 2 czerwca w Sieradzu. Początek obrad, w trakcie których prezydent miasta Paweł Osiewała zostanie oceniony za wykonanie... 1 czerwca 2017, 14:51
Zwłaszcza dla szlachty innowierczej zbieranie się wokół głowy Kościoła katolickiego w Polsce było niewygodne. W rezultacie 16 lipca 1672 roku w zamku arcybiskupim w Łowiczu zebrało się zaledwie 30 senatorów, w większości z Wielkopolski. Pojawiło się też wielu przedstawicieli szlachty. Wiadomym w tej sytuacji było, że zjazd
Autor: Sebastian Adamkiewicz Tagi: Artykuły, Historia polityczna, Historia państwa i prawa, XVI-XVII wiek, Polska, Kresy WschodnieOpublikowany: 2009-04-08 20:12Licencja: wolna licencjaWielkie Bezkrólewie po śmierci Zygmunta Augusta było kluczowym sprawdzianem obywatelskości dla ówczesnych elit politycznych. Rozliczne problemy natury polityczno-ustrojowej wymagały od nich maksymalnego zaangażowania i dojrzałości. Ogromną rolę w tych dniach odegrało rycerstwo ziem ruskich, w dużej mierze kreujące politykę obozu Bezkrólewie – zobacz też: Staropolski parlamentaryzm - jak funkcjonował ustrój I RP?W XIV wieku nastąpił proces poszerzania terytorium Królestwa Polskiego o ziemie ruskie. Dawna, potężna Ruś Kijowska, pod wpływem rozbicia dzielnicowego i najazdów tatarskich, ulegała rozkładowi. Jej dziedzictwo przejęło księstwo włodzimiersko-suzdalskie, w którym od XIV wieku coraz większe znaczenie odgrywał gród moskiewski. Rozszerzać ono będzie swoje wpływy na terenach północno-wschodnich dawnej potęgi ruskiej. Do walki o pozostałą część Rusi stanęły: odradzające się Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Litewskie oraz Węgry. Ostatecznie dziedzictwo Kijowa podzielone zostało pomiędzy Litwę a Polskę. W 1340 roku włączono do Królestwa Ruś Czerwoną. W roku 1366 w rękach polskich znalazła się część Podola. W 1377 nastąpiło siłowe włączenie ziemi chełmskiej, która stała się częścią województwa ruskiego utworzonego z terytoriów Rusi Czerwonej, choć z zachowaną własną hierarchią urzędniczą (do szczebla kasztelana), a później także miejscem sejmikowania. W 1462 roku w skład Korony weszła ziemia bełska. W 1569, na mocy unii lubelskiej, do Królestwa włączone zostały również Wołyń, pozostała część Podola, kijowszczyzna i bracławszczyzna. Jak pisze Natalia Jakowenko: […] podzielona do tego czasu między dwa państwa, Koronę Polską i Wielkie Księstwo Litewskie, większość regionów Rusi (Ruś Halicka, Podole, Chełmszczyzna, Wołyń i ziemie naddnieprzańskie) po raz pierwszy połączyła się w jeden organizm polityczny w obrębie tego samego Ruthenus, natione PolonusProces wchłaniania terytoriów ruskich, splatał się również z wdrażaniem na nich polskiego sposobu administrowania, a więc struktur urzędniczych, prawa, zwyczajów, a także kultury politycznej, w tym kształtującej się demokracji szlacheckiej. Najwcześniej procesowi temu uległy ziemie włączone do Królestwa w XIV wieku. W 1434 przywilej jedleński zrównał szlachtę ruską w prawach ze szlachtą polską. Problemy z respektowaniem zapisu przywileju przez lokalnych możnych, doprowadził do zawiązania we Lwowie konfederacji nawołującej szlachtę ruską do czynnego udziału w życiu politycznym i korzystania z przyznanych tego momentu Ruś stała się jednym z elementów wspólnoty koronnej i czynnym uczestnikiem życia politycznego. Stanisław Orzechowski pisał będzie zresztą, iż utworzył się na tym terytorium specyficzny rodzaj człowieka – „gente Ruthenus, natione Polonus”. Oznacza to, że szlachta tych ziem łączyła bycie etnicznymi Rusinami i kulturowe związanie z daną ziemią, ze świadomością swojej obywatelskości, wynikającej z przynależności do polskiej wspólnoty szlacheckiej. W 1464 roku szlachta ziemi lwowskiej i żydaczowskiej zwołała konfederację w obronie przed nadużyciami władzy ze strony Andrzeja Odrowąża – wojewody ruskiego i starosty generalnego Rusi Halickiej. Szlachta tego terytorium brała również czynny udział w działalności ruchu egzekucji praw, a Mikołaj Sienicki – podkomorzy chełmski – stał się jednym z jej liderów. Zygmunt II August Polskie zwyczaje prawne i ustrojowe o wiele później kształtować się zaczęły na terytoriach ruskich należących przed 1569 do Litwy. Dopiero II Statut litewski i reforma administracji przeprowadzona przez Zygmunta Augusta w latach 1565-1566, wprowadziły podział Wielkiego Księstwa na województwa, i ustanowiły centra sejmikowe na poziomie powiatów. Na południowych ziemiach ruskich utworzono województwo kijowskie, bracławskie i wołyńskie, które już trzy lata później weszły w skład Korony. Środkowa część dawnej Rusi Kijowskiej – Polesie i ziemie białoruskie – pozostały w składzie Wielkiego Księstwa Bezkrólewie. KryzysPrawdziwym sprawdzianem dojrzałości politycznej mieszkańców ziem ruskich było Wielkie Bezkrólewie przypadające na lata 1572-1576. Rzeczpospolita stanęła wówczas na progu wielkiego kryzysu politycznego i ustrojowego. Brak odpowiednich regulacji prawnych związanych z organizacją państwa w okresie interregnum postawił ówczesne elity polityczne przed trudnym zadaniem utrzymania państwa, które jak pisał Stanisław Płaza: przekształcone za ostatnich Jagiellonów w jednolity organizm, stanowiło jeszcze gmach niewykończony, a co gorsza rozdzierany siłami odśrodkowymi: narodowościowymi, religijnymi, antagonizmami społecznymi, wreszcie wciąż żywymi jeszcze partykularyzmami pozbawione króla państwo musiało funkcjonować i wypełniać swoje podstawowe zadania, do czasu elekcji nowego władcy. Szereg uprawnień monarszych takich jak sądownictwo, prawo do zwoływania zgromadzeń, finansowanie obrony granic, czy obsadzanie wakansów, musiało zostać tymczasowo przejęte przez instytucje władzy centralnej. Poradzić sobie musiała z tym jednak elita pozbawiona doświadczeń bezkrólewia i zmuszona do działania na podstawie precedensów opartych na dotychczasowych formach w chaosieZiemie ruskie znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji. Znad granicy południowej dochodziły coraz częstsze informacje o grożącym najeździe tatarskim. Co gorsza zbliżał się okres wypłaty żołdu dla wojsk obrony potocznej. Wobec śmierci króla, który zgodnie z prawem posiadał obowiązek opłacania wojska zaciężnego, powstało pytanie kto ma wziąć za to odpowiedzialność. Zagrożenie południowo-wschodnich rubieży wzrastało co wzbudzało zrozumiały na ziemiach ruskich pogłębiał chaos informacyjny panujący w pierwszych dniach bezkrólewia. Dochodziły tam bowiem sprzeczne informację dotyczące okoliczności śmierci władcy i sytuacji w Rzeczpospolitej. Mikołaj Sienicki skarżyć się będzie później wielokrotnie, iż Rusini o śmierci króla ledwo się od furmanów wywiedzieli. Brak informacji, a także liczne sprzeczności, wzmagał poczucie grozy. Mieszkańcy ziem ruskich czuli się odizolowani od życia politycznego Korony, skąd dochodziły mgliste wieści o konflikcie, który wybuchł w łonie senatu pomiędzy marszałkiem wielkim koronnym Janem Firlejem a Jakubem Uchańskim arcybiskupem gnieźnieńskim, o zwierzchność nad Radą, która zgodnie z artykułami z 1530 i 1537 roku, przygotować miała elekcję nowego władcy. Kolejnym ważnym problemem stał się niepokój tutejszych elit szlacheckich (zwłaszcza ziemi wołyńskiej i bełskiej, co wyrażą w aktach konfederacji), związany z ewentualną rewizją postanowień unii lubelskiej, do czego to śmiało nawoływali Litwini. Mieszkańcy tych ziem wyraźnie zaś opowiadali się za pozostaniem w granicach Korony. Ciekawy jest tu zwłaszcza głos ziemi bełskiej, choć już dawno włączonej do Królestwa, to jednak obawiającej się zmian. Rusi dotyczyły też problemy, które dotykały każdą z ziem. Kwestie sposobu wyboru nowego króla, organizacji doraźnego sądownictwa czy zapewnienia bezpieczeństwa e-book Sebastiana Adamkiewicza „Zrozumieć Polskę szlachecką”Sebastian Adamkiewicz„Zrozumieć Polskę szlachecką”Wydawca: PROMOHISTORIA [ Format ebooków: PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)Książkę można też kupić jako audiobook, w tej samej cenie. Przejdź do możliwości zakupu audiobooka!KonfederacjeSzereg problemów, które pokrótce przedstawiłem, zmusił elity polityczne ziem ruskich do szybkiego działania. Wobec braku informacji o działaniu władz centralnych, zaledwie kilka dni po śmierci króla samorzutnie organizować się zaczęły zjazdy szlacheckie, które przybierając formę konfederacji, która – jak pisze E. Dubas-Urwanowicz – legalizować miała decyzje szlachty, które wchodziły w kompetencje królewskie. Mikołaj Sienicki 17 lipca 1572 roku zebrał się w Krasnymstawie – z inicjatywy Mikołaja Sienickiego – zjazd szlachty ziemi chełmskiej. Zaledwie kilka dni później (21 lipca) zebrali się bełżanie, a 27 lipca odbył się w Łucku zjazd szlachty ziemi wołyńskiej. Każdy z tych zjazdów podnosi sprawę niedoinformowania związanego z pierwszymi dniami bezkrólewia. Chełmianie zdecydowali się nawet wysłać specjalnego posła, Jana Sarnickiego, w poszukiwaniu zjazdów o charakterze aktach konfederacji wyrażona jest również troska o jedność Rzeczpospolitej – w tym zachowanie postanowień unii lubelskiej – oraz szybką i spokojną elekcję nowego władcy. Doraźnie rozwiązany został problem sądownictwa i bezpieczeństwa wewnętrznego ziem, poprzez powołanie pełnomocników stojących na czele sądów kapturowych, tak jak miało to miejsce w ziemi bełskiej i chełmskiej. Dodatkowym wzmocnieniem miała być formuła konfederacji i sankcja związana z łamaniem postanowień aktu, jaką było zbrojne wystąpienie pospolitego ruszenia danej ziemi przeciwko łamiącemu zasady zjazdy nie były jednak w stanie rozwiązać wszystkich problemów, zwłaszcza związanych z obronnością. Czekano na informacje o zjazdach ponadlokalnych, czy też postanowieniach lipca 1572 roku, wojewoda ruski i hetman wielki koronny Jerzy Jazłowiecki, zwołali na 31 lipca do Glinian, w miejsce okazowań wojska dla województwa ruskiego, zjazd szlachty „wszystkich ziem ruskich”. Pod tym pojęciem rozumieć jednak należy jedynie terytoria wchodzące w skład województwa ruskiego, a więc ziemie: lwowską z powiatem żydaczowskim, przemyską, sanocką, halicką i prawdopodobnie odzew był o wiele szerszy. Na obradach pojawiły się rzesze szlachty, a wśród nich również rycerstwo z Wołynia, Podola i ziemi bełskiej. Spóźnieni przybyli też chełmianie. Autor anonimowego diariusza zanotuje: Szlachty, urzędników ziemskich wielka liczba także im nie tylko budowanie […] ale i chłodników żadnych od pana starosty lwowskiego Mikołaja Herbuta pobudować zdołać nie mogli i musieli na podwórzu, płoty połamawszy, wielkim kołem, osobami tylko swoimi stawać ku namowom od czwartku zacząwszy aż do niedzieli od poranku do samego wieczora, przy wielkiej niepogodzie, która na te dni były niezwykle burzliwe, a szczegółowy przekaz ze zjazdu, jaki dotrwał do naszych czasów, pokazuje nam ogrom zamieszania i chaosu informacyjnego, w jakim tkwiły ziemie ruskie. Przede wszystkim informacje o sytuacji Rzeczpospolitej docierały na Ruś z różnych źródeł. O ile szlachta ziemi chełmskiej położonej na szlakach handlowych z Korony na Litwę, otrzymywała wieści z Wielkiego Księstwa i mgliście orientowała się o działaniach prymasa Jakuba Uchańskiego, który jeszcze przed śmiercią króla prowadził aktywną korespondencję z tamtejszymi liderami politycznymi – Janem Chodkiewiczem i Mikołajem Radziwiłłem „Rudym” – o tyle pozostała część Rusi czerpała informację raczej z kręgów małopolskich, wiedząc o inicjatywach podejmowanych przez Jana posłów!Sytuacja ta wzbudziła niemałe wzburzenie wśród zgromadzonej szlachty, która pomstowała na partykularyzm i niewypełnienie przez senatorów obowiązków narzuconych prawem. W szczególności narzekano na brak informacji, co rodzić mogło podejrzenia o rozgrywanie własnych gier politycznych, niezgodnych z zasadami i zwyczajem Rzeczpospolitej. Do głosów szlacheckich dołączyli również senatorowie, którzy narzekali, że nikt ich na zjazdy – ani krakowski zorganizowany przez Firleja, ani łowicki zwołany przez Uchańskiego – nie o zwołanym przez Jana Firleja, na mocy uniwersału krakowskiego, zjazdu senatorów do Knyszyna, zgromadzeni postanowili wysłać tam posłów, aby byli oni nie tylko „ustami” ziem ruskich, ale również świadkami decyzji senatorów. Na czele delegacji stanął Mikołaj Sienicki. Oprócz tego, zjazd w Glinianach przyjął doraźne rozwiązania obronne, zwołując w każdej z ziem pospolite ruszenie. Coraz więcej problemów sprawiało jednak nieopłacone wojsko, które licznie przybyło w tych dniach do Glinian. Część długów zgodził się nie siebie wziąć hetman Jazłowiecki, oczekując jednak zwrotu z kasy królewskiej. Zjazd w Glinianach usankcjonował również organizację sądownictwa po zakończeniu zjazdu wydelegowani posłowie ruszyli w drogę do Knyszyna. Ruś powoli wychodziła z izolacji politycznej…Polecamy e-book Marka Groszkowskiego „Batoh 1652 – Wiedeń 1683. Od kompromitacji do wiktorii”Marek Groszkowski„Batoh 1652 – Wiedeń 1683. Od kompromitacji do wiktorii”Wydawca: PROMOHISTORIA [ Format ebooków: PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)Wybrana bibliografiaŹródła rękopiśmienne:Biblioteka Muzeum Narodowego im. Czartoryskich w Krakowie: rkps 80, 81, Biblioteka Publiczna im E. Raczyńskiego w Poznaniu: rkps opracowane:Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczpospolitej, z archiwum tzw. bernardyńskiego we Lwowie (AGiZ). Lauda wiszyńskie, wyd. A. Prochaska, T. XX, Lwów sejmikowe województwa krakowskiego, T. I, wyd. S. Kutrzeba, Kraków sejmikowe województwa poznańskiego i kaliskiego, T. I, cz. 1, wyd. W. Dworaczek, Poznań Jana Zamoyskiego, t. I, 1553-1579, wyd. W. Sobieski, Warszawa de Valois et la Polonie en 1572 par le Marquis de Noailles Tome troisieme, Paris , T, III, Broel Plater, Zbiór pamiętników do dziejów polskich, T. I-III, Warszawa Dubas-Urwanowicz, Uchwała szlachty-secesjonistów ze zjazdu w Stężycy, 4 czerwca 1575 roku, w: Haus-, Hof- und Staatsarchiv, Wiedeń, Polen I 25, nlb, „Białostockie Teki Historyczne”, t. III, 2005Reinhold Heidenstein, Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594, T. I, Petersburg Orzelski, Bezkrólewia ksiąg ośmioro, 1572-1575, wyd. K. Kuntze, Kraków Adamkiewicz, Mikołaj Sienicki w latach 1572-1576 [maszynopis pracy magisterskiej], Łódź Besala, Stefan Batory, Warszawa Dubas-Urwanowicz, Problemy obronności kraju na koronnych zjazdach szlacheckich przed pierwsza konwokacją (lipiec 1572-styczeń 1573), [w:] Wojsko. Społeczeństwo. Historia. Prace ofiarowane profesorowi Mieczysławowi Wrzoskowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę Jego urodzin, Białystok Stosunek Korony do unii z Litwą w latach 1562-1574, „Studia podlaskie”, t. V, Białystok Stronnictwa polityczne czy grupy interesów na zjeździe stężyckim (maj-czerwiec 1575) [w:] Miasto-Region-Społeczeństwo. Studia ofiarowane profesorowi Andrzejowi Wyrobiskowi w sześćdziesiąta rocznicę Jego urodzin, Białystok Kiedy problemy lokalne stają się racja stanu państwa. Konfederacje pierwszych dwóch bezkrólewi w XVI-wiecznej Rzeczpospolitej [w:] Spory o państwo w dobie nowożytnej. Między racja stanu a partykularyzmem, pod. red. Z. Anusika, Łódź Koronne zjazdy szlacheckie w dwóch pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Augusta, Białystok Gruszecki, Walka o władzę w Rzeczpospolitej Polskiej po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów (1572-1573), Warszawa Grzybowski, Mikołaj Sienicki – Demostenes sejmów polskich [w:] Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. II, Grzybowski, Jan Zamoyski, Warszawa Jakowenko, Historia Ukrainy do końca XVIII w., Lublin Kamieniecki, Zjazd jędrzejowski w 1576 r. [w:] Studia historyczne wydane ku czci Wincentego Zakrzewskiego, Kraków Kaniewska, Małopolska reprezentacja sejmowa za czasów Zygmunta Augusta 1548–1572, Kraków Opaliński, Zjazd w Jędrzejowie w 1576 roku, „Kwartalnik Historyczny”, 2/2002, s. Piliński, Bezkrólewie po Zygmuncie Auguście i elekcja króla Henryka, Kraków Płaza, Próby reform ustrojowych w czasie pierwszego bezkrólewia (1572-1574), Kraków Wielkie bezkrólewia, Kraków Prochaska, Sejmiki Wiszyńskie w czasach trzech elekcji pojagiellońskich, „Kwartalnik Historyczny”, t. XVIII, z. 3 (1903).Anna Sucheni-Grabowska, Sejmy w latach: 1540-1586, [w:] Historia sejmu polskiego, t. I, pod red. J. Michalskiego, Warszawa Wierzbowski, Jakub Uchański arcybiskup gnieźnieński (1502-1589) [w:] Uchańściana, t. V, Warszawa Zakrzewski, Po ucieczce Henryka. Dzieje bezkrólewia 1574-1575, Kraków 1878. Zredagował: Kamil Janicki Lubisz czytać artykuły w naszym portalu? Wesprzyj nas finansowo i pomóż rozwinąć nasz serwis! . 511 509 359 515 234 478 393 87zjazd szlachty w dawnej polsce
